Przedszkole nr 243 w Warszawie

Temat określania właściwej długości wędzidełka podjęzykowego nieustannie wzbudza wśród logopedów poruszenie: kiedy należy podciąć wędzidełko podjęzykowe, a kiedy ocenić jego budowę jako prawidłową? Jakie objawy kwalifikują wędzidełko do zabiegu chirurgicznego? Czy ćwiczenia języka wpłyną na jego usprawnianie, ograniczone skróconym wędzidełkiem podjęzykowym?

Krótkie (lub skrócone) wędzidełko podjęzykowe powoduje częściowe lub całkowite przytwierdzenie języka do dna jamy ustnej (zjawisko to nazywa się ankyloglosją). Występuje bardzo często, a jego następstwem jest zmiana pozycji spoczynkowej języka (czyli brak pionizacji) oraz ograniczenie ruchomości języka, co z kolei wpływa na wady zgryzu, artykulację oraz ssanie, połykanie, oblizywanie, a także transportowanie pokarmu wewnątrz jamy ustnej. Mało kto pamięta o tym, że skrócone wędzidełko podjęzykowe to niemożność wykonania zabiegów higienizacyjnych (np. oblizanie językiem zębów po jedzeniu), co będzie powodowało szybsze powstawanie próchnicy; wreszcie, ankyloglosja będzie powodowała zwiększenie napięcia mięśni nadgnykowych, co pociąga za sobą napięcie mięśni podgnykowych połączonych z mostkiem, obojczykami, łopatkami, osierdziem, krtanią i wpływa na postawę ciała.

Ograniczenie ruchów języka podczas unoszenia czubka języka w stronę górnego łuku zębowego. Widoczne skrócone wędzidełko podjęzykowe oraz język przyjmujący kształt serduszka.

Jak ocenić długość wędzidełka podjęzykowego?

Uważa się, że brak pionizacji języka jest (przy skróconym wędzidełku podjęzykowym) zdecydowanym argumentem przemawiającym za podcięciem. Warto jednak zauważyć, że pionizacja języka to nie umiejętność uniesienia języka do podniebienia czy realizacja głoski L. Pionizacja języka to naturalna pozycja spoczynkowa! Czubek języka opiera się o wałek dziąsłowy, co umożliwia swobodne oddychanie nosem przy domkniętych ustach.

Pionizacja języka to nie tylko umiejętność uniesienia języka!

Oprócz standardowych oględzin błony sprawdza się także:

prawidłowe przełykanie (połykanie typu niemowlęcego łączy się z nieprawidłową pozycją spoczynkową języka),
możliwość oblizania obu warg (ocena ruchomości języka),
brak wcięcia w kształcie serca (co wskazuje na znaczne skrócenie wędzidełka podjęzykowego),
brak trudności w wymowie.

Skrócone wędzidełko podjęzykowe ma wpływ na nieprawidłową pozycję spoczynkową języka, a to z kolei wpływa na wady zgryzu.

Najbardziej popularnymi wśród logopedów wytycznymi pozwalającymi ocenić długość wędzidełka podjęzykowego są próby prof. Barbary Ostapiuk:

Umiejętność unoszenia przez dziecko szerokiego języka za górny łuk zębowy,
Uniesienie szerokiego języka za pomocą szpatułki za górny łuk zębowy,
Zakrywanie górnej wargi szerokim językiem,
Dosięganie czubkiem języka za ostatni ząb dolnego łuku zębowego,
Wyciąganie szerokiego języka na brodę.

Podczas wykonywania tych prób mogą pojawić się trudności z ich wykonaniem, asymetrie, język może przyjąć kształt serduszka – wtedy należy dokładniej przyjrzeć się wędzidełku i ocenić, czy nadaje się do skrócenia (więcej informacji: B. Ostapiuk, Dyslalia ankyloglosyjna. O krótkim wędzidełku języka, wadliwej wymowie i skuteczności terapii).

W razie wątpliwości długość wędzidełka warto skonsultować z innym logopedą!

Podcięcie – i co dalej?

Język w ruchu – przede wszystkim utrwalanie prawidłowej pozycji spoczynkowej języka, ale także kląskanie i inne ćwiczenia wspierające jego pionizację. Sprawdź, jakie ćwiczenia wykonywać: ćwiczenia języka po podcięciu wędzidełka podjęzykowego.

Logotorpeda